استخر نقدینگی در DeFi چیست؟
استخر نقدینگی یا همون liquidity pool در DeFi یک قرارداد هوشمنده که برای اطمینان از وجود نقدینگی توکن ها تو یک صرافی غیر متمرکز(مثل یونی‌سواپ، پنکیک سواپ، و …)، توکن ها رو قفل می کنه. به کاربرانی که توسط این قراردادهای هوشمند توکن‌های خودشون رو گروگذاری می‌کنند، ارائه دهندگان یا تامین کنندگان نقدینگی گفته میشه.
همونطور که احتمالاً می‌دونید، تو صرافی های متمرکز(نظیر بایننس، کوینکس، و …) سیستم معاملاتی بر اساس وجود لیستی از سفارشات(که اصطلاحاً بهشون order book گفته میشه و حاوی سفارش‌های مختلفی از خرید و فروش‌‌هاست) هستش. خب این از صرافی های متمرکز.
حالا خب نحوه معاملات توی صرافی‌های غیر متمرکز چطوریه؟ خب یک مقدار متفاوت هستش با صرافی متمرکز. توی صرافی های غیر متمرکز، به جای اینکه یک خریدار و یک فروشنده وجود داشته باشه که هر کدوم یک قیمتی رو پیشنهاد داده باشن(مثلاً خریدار قیمت 1000 تومن رو برای خرید پیشنهاد داده، و فروشنده هم میگه من 1001 تومن کمتر نمیفروشم – طبیعتاً تا زمانی که خریدار و فروشنده روی یک عدد مشخص به توافق نرسن ، معامله‌ای صورت نمی‌گیره)، تامین نقدینگی توسط شخص یا اشخاصی صورت میگیره تا با توجه به میزان نقدینگی موجود، تضمین‌کننده‌ی انجام معامله طرفین باشه. دیگه به این صورت، لازم نیست 2 طرف معامله، روی یک قیمت توافقی کنن و بعد بخواد خرید و فروش انجام بشه. با توجه به مقدار نقدینگی موجود یا همون liquidity توی استخر نقدینگی، میشه در هر لحظه‌ای که بخوایم بخریم و همینطور در هر لحظه‌ای که بخوایم هم بفروشیم. و فقط نکته‌ای هم که باید بهش توجه داشت اینه که هرچقدر نقدینگی موجود در liquidity pool کمتر باشه، تاثیر خرید و فروش روی قیمت اون توکن هم طبیعتاً بیشتره.
نحوه عملکرد liquidity pool به چه صورت است؟
خب حالا که به صورت اجمالی با مفهوم liquidity pool آشنا شدیم، بریم سر وقت اینکه liquidity pool چطور کار میکنه. ساده‌ترین حالتی که یه liquidity pool داره اینجوریه که به منظور تشکیل شدنه یه جفت معاملاتی(که بهش trading pair میگن) میاد و 2 تا ارز(عموماً توکن) مختلف رو توی یک قرارداد هوشمند نگه میداره. بذارین با یه مثال یک مقدار قضیه رو روشن‌تر کنیم:
به عنوان نمونه اتریوم(ETH) و USD Coin(USDC) رو در نظر می‌گیریم. برای سادگیه توضیحاتمون هم قیمت اتریوم رو معادل 1000 USDC فرض می‌کنیم. خب، حالا افرادی که میخوان تامین‌کننده نقدینگی این جفت معاملاتی باشن، باید مقدار یکسانی از هر 2 تا ارز رو به عنوان نقدینگی، توی استخر قرار بدن. پس اگه 1 اتریوم گذاشته، باید 1000 تا هم USDC بذاره.
نقدینگی موجود توی استخر، به این معنیه که وقتی کسی بخواد مثلاً اتریومش رو به USDC تبدیل کنه، بر اساس مجموع مقدار نقدینگی‌ای که توی liquidity pool قرار داده شده، و بدون نیاز به انتظار برای وجود یک شخص دیگه جهت انجام معامله، به راحتی معامله‌اش رو انجام بده.
حالا شاید بپرسین که اصن چرا باید یه نفر بیاد و پولش رو برای تامین نقدینگی توی یک استخر نقدینگی قرار بده، که چی بشه؟!
جواب این سوال اینه: محض رضای خدا و علاقه قلبی به کریپتوکارنسی‌ها!!!
شوخی کردم! 
… از شوخی که بگذریم، علت اینکه افرادی میان و تامین نقدینگی liquidity pool رو انجام میدن اینه که در ازای تامین نقدینگی، پاداش دریافت میکنن. بله! و الا بدون پاداش که دست و دلشون به این‌کار نمیره! 
حالا بگو ببینم پاداشش چیه؟ 
اصن میصرفه؟ نمیصرفه؟
سیستم پاداش‌دهی برای تامین‌کننده‌های نقدینگی به این صورته که وقتی واریز توکن‌های مربوطه رو انجام میدن، به ازاش یک توکن جدیدی که نشون‌دهنده‌ی مقدار گروگذاری یا همون stake ای که کردن هستش رو دریافت میکنن(اصطلاحاً بهش pool token هم گفته میشه). در مثال بالا میشه: USDCETH. همونطور که میدونیم، هر زمانی که یک خرید و فروشی از هر جفت معاملاتی انجام بشه، یک کارمزدی داره، که نکته‌ی قصه‌ی ما همینجاست! بعله!! کارمزد!
بصورت اتوماتیک و بر مبنای میزان نقدینگی‌ای که توسط تامین‌کننده(ها) فراهم شده، به ازای هر سواپ(تبدیل شدن یک ارز به یک ارز دیگه رو توی صرافی غیر متمرکز اصطلاحاً بهش swap میگن) که از اون جفت ارزی که pool token اش رو داره، یه کارمزدی هم به اون فراهم کننده‌ی نقدینگی میرسه. 
پس با این فرض که کارمزد صرافی غیر متمرکزی که داریم باهاش کار می‌کنیم 0.3% باشه، مثلاً اگر یک تامین‌کننده‌ی نقدینگی، 10% از liquidity pool رو فراهم کرده باشه، به ازای هر swap، 10% از اون 0.3% کارمزدی هستش که به تامین‌کننده نقدینگی تعلق میگیره. و در نهایت هم هر زمان که بخواد مقدار نقدینگی‌ای که توی liquidity pool فراهم کرده رو برداشت کنه، pool token هاش رو میسوزونه و بعدش میتونه به راحتی اون مبلغی که stake کرده بوده رو برداره.
سعی کردم تا جایی که میشه بصورت ساده و راحت بگم که اصن چیه داستان liquidity pool چون اون اوایل خودم نمیدونستم دقیق چی به چیه، و اصن نمیدونستم صرافی غیر متمرکز فرقش چیه با صرافی‌های متمرکز. بعداً فهمیدم یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌هاشون با هم سر مسئله تامین نقدینگی هستش. (البته تفاوت‌های دیگه‌ای هم دارن، منتهی خب بحثمون تو این مطلب سر این نبود که بخوایم صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز رو بررسی و با هم مقایسه کنیم. راستی تا یادم نرفته بگم که به صرافی‌های غیرمتمرکز، اصطلاحاً میگن DEX یا همون Decentralized Exchange. الان یادم افتاد، گفتم بگم که اگر کسی جایی با این واژه برخورد کرد، بدونه چیه.
بازم مرسی که باهام همراه بودین. سعی میکنم مطالب مختلفی رو بذارم و تا جایی هم که بتونم دوستان عزیزم رو کمک کنم.
سلامت و شاد باشین 