استیبل کوین ها: انواع ارز های رمزنگاری شده هستند که به یک دارایی با ارزش ثابت مثل دلار آمریکا مرتبط میشوند. بر خلاف ارز های دیجیتال دیگر چون بیتکوین و اتریوم، استیبل کوین ها به دلیل ارتباطشون با دارایی های ثابت تغییرات قیمت بسیار اندک دارند. اولین استیبل کوین تتر (USDT) بود که در سال 2014 معرفی شد و سپس این توکن بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شد.
انواع استیبل کوین:
1. استیبل کوین ها با پشتوانه پول کاغذی ( خارج از شبکه یا زنجیره): معروف ترین آنها، استیبل کوین هایی هستند که ارتباط یک به یک با پول کاغذی دارند. مثلا به ازای یک تتر یک دلاز در بانک وثیقه گذاشته میشود. چون وثیقه این نوع استیبل کوین ها ارز دیجیتال نیست در نتیجه آن ها را دارایی های خارج از زنجیره در نظر میگیرند. نهاد مرکزی آنها باید دقیقا به اندازه تعداد این توکن ها، پول کاغذی در بانک نگه دارد. مثلا به ازای 10 میلیون تتر باید دقیقا 10 میلیون دلار در بانک وثیقه وجود داشته باشد. نکته مهم اینجاست طبق گزارش ها در گذشته از نهاد تتر بازرسی های منظم و ماهانه انجام میشد ولی مدت هاست دیگر این نهاد اجازه بازرسی را به بازرسان نمیدهد و متاسفانه ما نمیدانیم آیا واقعا به اندازه تعداد کل تتر های منتشر شده پول کاغذی وثیقه گذاشته شده است یا خیر. در نتیجه این نوع استیبل کوین ها خیلی مطمعن نیستند. حتی یک دوره شایعه شد که بنیاد تتر به اندازه توکن های منتشر شده وثیقه گذاری نکرده است در نتیجه قیمت تتر تا 0.5 دلار هم کاهش یافت. اگر بخواهیم به دو مشکل اصلی تتر اشاره کنیم: اولا تتر 4 یا 5 سال است که درگیر دادگاه آمریکاست و هنوز موفق نشده به طور کامل از خودش در دادگاه دفاع کند. دوما در قرارداد هوشمند اتر یک خط کد وجود دارد که میتواند آدرس ولت هرکاربری را به هر دلیلی که خودش تشخیص داد بلاک کند. چند نمونه معروف دیگر استیبل کوین ها با پشتوانه کاغذی USDT، GUSD، TUSD و PAX هستند.
2. استیبل کوین ها با پشتوانه ارز دیجیتال ( داخل شبکه یا زنجیره): این نوع کوین ها با ارز دیجیتال دیگری وثیقه گذاری میشوند. این وثیقه گذاری با استفاده از قرار دادهای هوشمند انجام میشوند و برخلاف استیبل کوین های نوع یک پشتوانه دلاری ندارند و توسط نهاد مرکزی اداره نمیشوند. وقتی شما این نوع استیبل کوین ها را میخرید در واقع شما یک دارایی ارز دیجیتال خودتون مثل اتریوم را به عنوان وثیقه را در این قراردادهای هوشمند قفل میکنید. مثلا 1.5 اتریوم قفل میکنید و به اندازه 1 اتریوم استیبل کوین DAI دریافت میکنید.
نحوه کارکرد آن ها: مثلا اگر 2 توکن اتر در قرارداد هوشمند قفل کنید به اندازه قیمت حال حاضر یک توکن اتر به شما استیبل کوین DAI میدهند. در ادامه اگر کمتر از ۵۰ درصد قیمت اتریوم افت کرد، به شما فرصت میدهند DAI ها را برگردانی و توکن های اتریومت را بازپسگیری کنی. و اگر بیشتر از ۵۰ درصد قیمت اتر ریخت توکن های اتریوم شما قفل میشود و پلتفورم آن ها را به حراج میگذارد. با این مکانیزم قیمت DAI را رو یک دلار ثابت نگه میدارن.
در ادامه ضعف های این روش پیدا شد، و این ضعف زمانی نمایان شد که قیمت توکن وثیقه گذاشته شده خیلی ریزش کرد. مثلا زمانی که قیمت اتر خیلی ریزش کرد، اتر ها را به حراج گذاشتند با قیمت هایی پایینتر و جامعه برای خرید آن اتر ها نیاز به استیبل کوین DAI داشت، در نتیجه تقاضا برای DAI خیلی افزایش یافت و قیمت DAI بالا رفت. این اتفاق باعث شد دیگر DAI حالت استیبل نداشته باشد. در نهایت جامعه DAI تصمیم گرفت قابلیت تبدیل ِDAI به USDT و USDC رو اضافه کند که پشتوانه آن دلار است. به طور غیر مستقیم DAI هم به وثیقه دلار کاغذی روی آورد و این یک ضعف برای DAI و کلا این دسته از استیبل کوین ها است.
3. استیبل کوین های الگوریتمی و مداخله ای: این استیبل کوین ها از پول کاغذی یا ارز دیجیتال به عنوان وثیقه استفاده نمیکنند. به جای آن ثبات قیمت آنها با استفاده از الگوریتم های خاص و قراردادهای هوشمند که عرضه مقدار توکن ها را مدیریت میکند، بدست می آید.
این استیبل کوین ها بر پایه عرضه و تقاضا هستند. زمانی که قیمت توکن بیشتر از یک ارز کاغذی شود، مثلا بیشتر از یک دلار شود، مقدار توکن های موجود در بازار را افزایش میدهند تا قیمت توکن پایین بیاید و دوباره یک دلار ثابت شود. و زمانی قیمت توکن کاهش پیدا کند تعداد توکن های موجود را کم میکنند. مشکل آن ها این است که هیج نوع وثیقه و پشتوانه ای ندارند. و همچنین اگر همزمان همه شروع کنند به فروش توکن های خود، ممکن است قیمت کاهش پیدا کند و به صفر برسد در نهایت. نمونه این توکن ها: مثل basis share یا basis cash.
4. استیبل کوین های تضمین واقعی: این نوع استیبل کوین ها پشتوانه نفت، طلا یا فلز و غیره دارند. معمولا طلا را پشتوانه قرار میدهند. XAUT و PAXG n دو استیبل کوین معروف بر پایه طلا هستند. از آن جایی که قیمت این توکن ها مثل طلا تغییر میکنند در نتیجه این استیبل کوین ها بیشتر احتمال دارد که تغییرات زیاد قیمت بدهند و پتانسیل از بین رفتن ارششون وجود دارد.
نتیجه گیری:
همانگونه که انواع استیبل کوین ها را بررسی کردیم، هرکدام از آن ها با ضعف هایی همراه هستند و پشتوانه یا وثیقه آن ها کاملا شفاف نیست. در نتیجه قابل اعتماد ترین استیبل کوین تا به امروز یعنی ماه آگوست سال 2021، وجود ندارد. ولی همانگونه که میدانیم استیبل کوین ها بسیار کارا هستند و مورد نیاز در نتیجه در صورت نیاز بهتر است سبدی از معروف ترین استیبل کوین ها را نگه داریم. مثلا مقداری USDT، مقداری BUSD که پشتوانه آن صرافی بزرگ بایننس است، مقداری USDC که پشتوانه آن صرافی بزرگ کوینبیس است و نسبت به تتر قابلیت بازخرید دارد. و همچنین مقداری DAI که ادعای غیر متمرکز بودن دارد و یک نوع توکن دیفای بر بستر شبکه اتریوم است.