Decentralized finance یا DeFi از سال 2020 تبدیل به یکی از موضوعات داغ شده است. جزئیات زیاد و پروتکل هایی که در این حوزه استفاده شده به قدری متنوع است که می تواند برای افراد مبتدی در این حوزه گیج کننده باشد.
به علاوه چون اکنون در مراحل اولیه شکل گیری این تکنولوژی هستیم بحث هایی وجود دارد که برای مثال برخی Dapp ها باید جزو کدام دسته DeFi یا DEX ها قرار بگیرند و از آنجایی که این مباحث برای این اکوسیستم بسیار مهم هستند هر دو در این مقاله توضیح داده میشود.
اقتصاد متمرکز Centralized Finance (CeFi)
بازار مالی سنتی متمرکز است. مقامات مرکزی ارزهایی را منتشر میکنند که اقتصاد را هدایت میکند، به علاوه همان ارزها برای تمامی معاملات از معامله با بانک ها تا معاملات خرد استفاده میشود.
این امر به آن معنا است که مدیریت و تنظیم عرضه و تقاضا ارز کاملا در اختیار نهادی مرکزی است و همچنین ما به عنوان مشتریان مالی کنترل دارایی های خود را کاملا تحت اختیار بانکها و نهادهای مالی قرار می دهیم تا بتوانیم سود بیشتر کسب کنیم.
مشکل اساسی این سیستم آن است که از آنجا که تمام کنترل متمرکز است تمام ریسک نیز متمرکز است.
سال 2020 موردی را نشان میدهد که چگونه دولت ها و نهاد های بانکی برای کاهش مشکلات مالی عمل میکنند. شیوع ویروس کرونا مثالی از نحوه واکنش ناگهانی اقتصاد جهانی است.
اخیرا بانک های مرکزی تصمیم گرفته اند برای مقابله با بحران های مالی ارز چاپ کنند اما اگر این تصمیم آنها اثر معکوس داشته باشد چه؟ نهاد های مرکزی از انسان ها تشکیل شده اند لذا ممکن است در قضاوت آنها اشتباه به وجود آید.
برای مثال ونزوئلا را در نظر بگیرید سیاست های پولی ضعیف آنها از جمله چاپ مقادیر هنگفتی پول-به علاوه کاهش قیمت نفت- باعث شده این کشور تورم 1000000 درصدی داشته باشد که شدیدا توازن اقتصاد آنها را بر هم زده است.
کلاهبرداری بزرگ
ما به عنوان مشتریان نهاد های مالی پول و سرمایه خود را تحت اختیار بانک ها و سایر نهاد های مالی قرار میدهیم تا بتوانیم سود بیشتری کسب نماییم. این شرکتها این پول را سرمایه گذاری میکنند یا وام با بهره بالاتر میدهند تا بتوانند سود کسب نمایند. ولی به علت تورم جهانی 3.64%، درصد کمی از سود به ما برگردانده میشود این دلیلی است که برخی تصمیم میگیرند خود شخصا سرمایه گذاری کنند.
باز هم برای سرمایه گذاری مردم معمولا به مشاوران مالی یا صندوق های سرمایه گذاری اعتماد میکنند تا به ازای درصدی از سودشان این نهاد ها یا افراد برای آنها سرمایه گذاری انجام دهند. همچنین لازم به ذکر است با این که بازدهی با سرمایه گذاری در سهام افزایش می یابد اما ریسک نیز با این کار افزایش پیدا میکند.
نداشتن کنترل
همچنین فاکتور دیگری که باید در نظر بگیریم این است که ما به عنوان مشتریان نهاد های مالی تقریبا هیچ کنترلی بر اینکه این نهاد ها ثروت ما را چگونه استفاده میکنند نداریم فیلم The Big Short به خوبی نشان داده که بسیاری از شرکت های بزرگ عملا مسائل مالی پیچیده را برای گیج کردن و ترساندن مردم ایجاد کرده اند.
ورود به دنیای DeFi
بیتکوین، اتریوم، کاردانو و… راهی برای مبادلات شخص به شخص برا ما ایجاد کردند بدون اینکه ما نیاز به شخص سومی یا بانکی برای تسویه حساب های خود داشته باشیم. این ارتقا باعث شد افراد بتوانند کنترل کاملی بر روی دارایی های خود داشته باشند.(گر چه که برای برخی این موضوع کمی پیچیده است و قطعا نیاز به یادگیری دارد)
اما ذکر این نکته نیز ضروری است که کریپتو کارنسی سیستم مالی را غیر متمرکز نکرده است بلکه تا الان فقط فرآیند صدور و ذخیره پول را غیر متمرکز کرده است. البته اکنون بسیاری از پروژه ها در فاز اولیه یا تست خود هستند و برای اینکه بلاکچین تمام سیستم مالی را غیر متمرکز کند هنوز مشکلاتی وجود دارد.
- با این که رمز ارزها خود غیر متمرکزند با این حال راه دسترسی افراد به آنها از طریق نهاد های متمرکز مانند صرافی ها میسر است.
- اکثر پروژه های کریپتو توسط شرکت های متمرکز فاقد شفافیت مدیریت میشوند
DeFi چیست؟
DeFi یا اقتصاد غیر متمرکز شامل دارایی های دیجیتال، پروتکل ها، قرارداد های هوشمند و dapp هایی هستند که بر روی یک بلاکچین ساخته شده اند.
DeFi را به عنوان یک اکوسیستم مالی باز در نظر بگیرید که در آن می توانید ابزارها و خدمات مختلف مالی کوچک را به صورت غیر متمرکز بسازید. از آنجا که اینها برنامه هایی هستند که بر روی یک بلاک چین خاص ساخته شده اند ، می توان آنها را با توجه به نیازهای شما ترکیب ، اصلاح و ادغام کرد. درست مثل لگو!
Dex چیست؟
Dex یا Decentralized Exchange یعنی صرافی غیر متمرکز. Dex ها بدون متصدی مرکزی کار میکند لذا به افراد اجازه میدهد به صورت شخص به شخص با یکدیگر رمز ارز مبادله کنند.
به علاوه از آنجا که کاربران نیاز به انتقال دارایی خود به صرافی ندارند ریسک سرقت اموال به دلیل هک شدن صرافی کاهش می یابد. همچنین احتمال دستکاری قیمت ها در این صرافی ها به مراتب پایین تر است. دیگر اینکه این صرافی ها عمدتا ناشناس هستند و نیازی به احراز هویت KYC ندارند.
البته همان طور که قبلا نیز اشاره شد کنترل این صرافی ها میتواند در دست متصدیان مرکزی باشد یک مثال آن صرافی IDEX که دسترسی شهروندان نیویورک را به این صرافی قطع کرده بود.
DeFi برای ما چکاری میتواند انجام دهد؟
DeFi این فرصت را به افراد میدهد که بتوانند کنترل کاملی بر روی دارایی های خود داشته باشند. ممکن است برخی بگویند شیوه های جدید بانک ها برای کنترل دارایی نیز به ما این امکان را میدهد ولی حقیقت امر این است که کل فرآیند سرمایه گذاری در بانک بر مبنای اعتماد شکل میگیرد و شما هیچ کنترلی بر روی دارایی های خود ندارید.
هدف غایی DeFi این است که افراد بتوانند کنترل کامل برای روی دارایی خود داشته باشند هدفی که با فناوری بلاکچین به طور کامل امکان پذیر شده است.
این واقعیت که اکثر پروتکل ها منبع باز هستند باعث میشود همه افراد بتوانند بر روی آنها محصولات مالی جدیدی بسازند و توسعه دهندگان بتوانند در سراسر جهان با یکدیگر همکاری کنند که منجر به نوآوری سریع شبکه می شود.
کاربران می توانند دارایی های خود را به صورت امن در بلاک چین ذخیره ، معامله و سرمایه گذاری کنند و بازدهی بسیار بالاتری نسبت به سیستم مالی سنتی کسب کنند. مزیت اصلی این است که از آنجا که هیچ واسطه ای وجود ندارد ، شما کنترل کاملی بر سرمایه گذاری های خود دارید.
منبع