در این نوشته می‌خواهم به طور خلاصه شما را با مفهوم سازمان خودکار غیر متمرکز (DAO) آشنا کنم. این سازمانها که از جمله‌ی مهمترین کاربردهای فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند محسوب می‌شوند، با ظهور اتریوم و قراردادهای هوشمند به جهانیان معرفی شدند. این گزارش از هرگونه بحث فنی پیرامون DAO های موجود فراری است، اما سعی می‌کند با ارائه تاریخچه و پر رنگ کردن ویژگی‌های اصلی این سازمانهای نوظهور خواننده را با این مفهوم تازه متولد شده در جهان آشنا کند. اگرچه اکنون بسترهای متنوعی برای اجرایی‌سازی یک سازمان خودکار غیر متمرکز وجود دارند، اما همچنان اتریوم اولین، مهمترین و محبوب‌ترین بستر برای اجرایی‌سازی DAO هاست. پس شاید خالی از لطف نباشد که در اتاق قراردادهای هوشمند کوین ایران مختصری در رابطه با آنها نگاشته شود.
سازمان خودکار غیر متمرکز (DAO) چیست؟
یک سازمان خودکار غیر متمرکز (DAO) ، که گاهی اوقات به عنوان یک شرکت مستقل غیر متمرکز (DAC) خوانده می‌شود، سازمانی است که در آن قوانین و مقررات به صورت رمزگذاری شده و شفاف در قراردادهای هوشمند درون‌ماندگار می‌شوند. این نوع از سازمانها توسط اعضای سازمان کنترل می‌شوند و شیوه حکم‌رانی در آنها تحت تأثیر قدرت مرکزی قرار نمی‌گیرد. سوابق تراکنش‌های بین اعضا در یک DAO ترکیبی از پتانسیل‌های قراردادهای هوشمند و ظرفیت‌های سازمانی است که با استفاده از شفافیت موجود در بلاک چین شیوه جدیدی از حکم رانی را برای انسان‌ها فراهم کرده است.
تاریخچه DAO ها
سازمانهای خودکار غیر متمرکز با استفاده از فناوری بلاک چین برای ارائه یک دفتر کل دیجیتالی امن برای ردیابی تعاملات مالی و غیرمالی در سراسر اینترنت ایجاد شدند. این رویکرد، استفاده از بلاک چین و قراردادهای هوشمند، نیاز به مشارکت شخص ثالث یا واسط، که هر دو طرف شرکت‌کننده در مبادله نیاز دارند که به آن اعتماد کنند، را از بین می‌برد.
هزینه‌های یک تراکنش فعال شده توسط بلاک چین و گزارش داده‌های مرتبط با آن با حذف شخص ثالث مورد اعتماد، دولت‌ها در معنای استعاری، و عدم نیاز به ثبت مکرر در سوابق مختلف، به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، داده‌های بلاک چین می توانند جایگزین اسناد عمومی مانند سندها و عنوان‌ها شوند و افراد مطابق با قراردادهای هوشمند به آنها دسترسی پیدا کنند.
ویتالیک بوترین پیشنهاد داد که پس از راه اندازی DAO ، ممکن است سازمان‌هایی ایجاد شوند که بدون تعامل مدیریتی انسانی اجرا شوند، مشروط بر اینکه قراردادهای هوشمند توسط یک پلت فرم تورینگ کامل پشتیبانی شوند. اتریوم، که بر روی یک بلاک چین ساخته شده و در سال 2015 راه اندازی شد، یک تورینگ کامل است، بنابراین ساخت چنین DAO هایی بر روی آن ممکن است. سازمان های خودمختار غیر متمرکز قصد دارند بسترهایی باز باشند که در آن افراد هویت و اطلاعات خود را در کنترل خود دارند و حکم‌رانی و نظارت را به معنای واقعی کلمه از نهادهای متمرکز پس می‌گیرند.
نمونه های DAO
برای کمک به درک بهتر این مطلب، چند مثال از نحوه استفاده از DAO در اینجا آورده شده است:
یک موسسه خیریه : شما می‌توانید عضویت و کمک‌های مالی را از هرکسی در جهان بپذیرید و گروه می‌تواند تصمیم بگیرد که چگونه کمک‌های مالی خود را خرج کند. یک شبکه خودکار غیر متمرکز می‌تواند شبکه‌ای از پیمانکاران را ایجاد کند که وجوه اهدایی را برای توسعه فعالیت‌های به واقع خیرخواهوانه مصرف می‌کنند. بلاک چین اصالت و سوابق را ثبت می‌کند و اعضا همواره بر آن نظارت می‌کنند. قراردادهای هوشمند نیز اجرایی شدن و اجرایی ماندن تعهدات و میثاق‌ها را تضمین می‌کند.
یک صندوق سرمایه‌گذاری: شما می‌توانید یک صندوق سرمایه‌گذاری ایجاد کنید که سرمایه اعضا را جمع‌آوری کرده و به شیوه‌های سرمایه‌گذاری رأی میدهد. سود بدست آمده نیز بعدا توسط قراردادهای هوشمند بین اعضای DAO توزیع می‌شود.
مدل‌های مختلفی برای عضویت در DAO وجود دارد. عضویت می‌تواند نحوه عملکرد حکم‌رانی و سایر بخش‌های کلیدی DAO را تعیین کند.
عضویت مبتنی بر توکن
این نوع عضویت بدون محدودیت و مبتنی بر دارایی توکن است. بیشتر این توکن‌های حکم‌رانی را می توان معامله کرد. افراد باید از طریق ارائه نقدینگی یا “اثبات کار” توکن کسب کنند. در هر صورت ، فقط داشتن توکن به معنی عضویت در سازمان و ایجاد حق حکم‌رانی برای افراد است.
یک مثال معروف
پروژهMakerDAO و توکن آن MKR به طور گسترده در صرافی‌های غیر متمرکز موجود است. بنابراین هرکسی می تواند از قدرت رای دهی در آینده پروتکل بهره‌متد شود.
عضویت مبتنی بر سهم
عضویت در این نوع از سازمانها نیاز به یک مجوز دارد، اما هنوز این سازمانها کاملا باز هستند. هر عضو احتمالی می‌تواند پیشنهادی برای پیوستن به DAO ارائه دهد، که معمولاً با ارائه ارزش خاصی در قالب توکن و یا کار همراه است. سهام در این سازمانها نماینده قدرت رأی مستقیم و مالکیت است. اعضا می توانند در هر زمان با سهم متناسب خود از سازمان خارج شوند.
این نوع از DAI ها به طور معمول برای سازمانهای انسان دوست مانند سازمانهای خیریه، گروه‌های کارگری و باشگاه‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود…
یک مثال معروف
پروژه‌ی MolochDAO بر تامین مالی پروژه‌های اتریوم محور متمرکز است. آنها به پیشنهاد عضویت نیاز دارند تا گروه بتواند ارزیابی کند که آیا از تخصص و سرمایه لازم برای قضاوت آگاهانه در مورد کمک‌کنندگان بالقوه برخوردار هستید یا خیر. شما نمی‌توانید دسترسی به DAO را در بازار آزاد خریداری کنید.
سازمانهای خودکار غیر متمرکز چگونه کار می کنند؟
ستون فقرات DAO قرارداد هوشمند آن است. این قرارداد قواعد سازمان را تعیین می‌کند و خزانه گروه را در اختیار دارد. هنگامی که یک قرارداد در بستر اتریوم متولد می‌شود، هیچ‌کس نمی تواند قوانین را تغییر دهد مگر با رای. اگر کسی سعی کند کاری انجام دهد که تحت قوانین و منطق کد قرار نگرفته باشد، شکست می‌خورد. و از آنجا که خزانه داری نیز با قرارداد هوشمند تعریف شده است، هیچ کس نمی تواند بدون تأیید کل گروه پول را خرج کند. این بدان معناست که DAO ها نیازی به مرجع مرکزی ندارند. در عوض این گروه به صورت جمعی تصمیم می‌گیرد و هنگام تصویب آرا پرداخت ها به طور خودکار مجاز می‌شوند.
این امر که پیشتر ممکن نبود، حالا به لطف اتریوم و قراردادهای هوشمند امکان پذیر است. قراردادهای هوشمند هنگامی که در اتریوم متولد می‌شوند، ضد دستکاری هستند. شما نمی توانید کد (قوانین DAOs) را بدون تایید سایر افراد ویرایش کنید زیرا همه چیز عمومی است.
چرا اتریوم بستر مناسبی برای این توسعه این سازمان‌هاست؟
اتریوم به دلایل متعددی بستر مناسبی برای DAOs است. اجماع خود اتریوم به اندازه کافی توزیع شده است و این به سازمانها امکان میدهد که به شبکه اعتماد کنند. کد قرارداد هوشمند در بستر اتریوم را نمی‌توان تغییر داد، حتی توسط صاحبان آن. این به DAO اجازه می دهد تا طبق قوانینی که با آن برنامه ریزی شده بود، اجرا شود. قراردادهای هوشمند می‌توانند وجوهی را ارسال یا دریافت کنند. بدون این شما به یک واسطه معتمد برای مدیریت وجوه گروه نیاز دارید. از آنجاییکه که جامعه اتریوم بیشتر مشارکتی است تا رقابتی، این باعث می‌شود بهترین شیوه‌ها و سیستم‌های پشتیبانی سریع ظاهر شوند.